Als je het hebt over verlichting is er altijd wel iemand die met led op de proppen komt. We kunnen niet meer om de voordelen heen - deze slimme lampen lijken de toekomst van licht. Maar wat maakt de werking van deze verlichting nu zo speciaal?
Ledverlichting vandaag
Hoewel ledlampjes oorspronkelijk vooral werden ingezet als aandachtstrekkers in huishoudelijke apparaten (denk bijvoorbeeld aan het lampje van de magnetron), worden ze ondertussen ook gebruikt als op zichzelf staande lichtbron. Led is ondertussen overal te vinden, vooral omdat het een prima alternatief is voor halogeenlampen, gloeilampen en zelfs spaarlampen. Ledverlichting is namelijk zuiniger en gaat veel langer mee.
Ledlampjes zijn op zichzelf wel erg klein (2 tot 9 millimeter). Ze zijn dus vooral nuttig als ze met een hele hoop samen worden gezet.
Er was eens…
Onze ledverlichting zoals we die vandaag kennen, hebben we te danken aan een Amerikaan, maar de echte uitvinding kwam van Oleg Losev. Deze Russische wetenschapper ontdekte in de jaren 20 dat diodes licht geven als je er stroom doorheen stuurt. Toch raakten hij en zijn uitvinding snel in de vergetelheid. Pas in 1962 werd de eerste werkende ledlamp ontwikkeld door de Amerikaanse natuurkundige Nick Holonyak. Daardoor kunnen wij ledverlichting vandaag voor allerlei doelen inzetten.
Zo werkt ledverlichting
De afkorting led – die we ondertussen als een gewoon zelfstandig naamwoord gebruiken – staat voor ‘light-emitting diode’, wat zo veel wil zeggen als ‘lichtgevende diode’. Dat is een halfgeleider: een elektrische component met twee aansluitingen – de anode (minpool) en de kathode (pluspool) – waar stroom in één richting doorheen stroomt. Door de beweging van die elektroden door de halfgeleider ontstaat er licht. Dat hele proces noemen we elektroluminescentie.
- Wist je dat... Ledverlichting zet bijna 90% van zijn energie om in licht en slechts 10% in warmte. Je kan een ledlamp dus gewoon aanraken zonder hitteoverlast. Ter illustratie: bij traditionele gloeilampen zijn die percentages omgekeerd.
Ledlicht in alle kleuren
Leds worden nog vaak geassocieerd met koud, fel, wit licht, maar tegenwoordig vind je deze lampjes in zo goed als elke kleur en temperatuur. Het hangt allemaal af van het materiaal van de halfgeleider, welke stroom door de diode loopt en de kleur van het omhulsel. Bovendien kan je door de juiste combinatie van blauwe, rode en groene leds nog een hele resem andere tinten creëren.
- Wist je dat... Witte leds zijn eigenlijk blauw. In deze lampjes zit een fluorescerende laag die een deel van het blauwe licht omzet in geel licht, een combinatie die wij waarnemen als wit. Of je kan het ook anders aanpakken: met de juiste combinatie van groene, rode en blauwe leds kan je ook wit licht creëren.
De kleurtemperatuur of warmte van het licht hangt niet per se af van de kleur, maar wel van de tint. Groen licht kan bijvoorbeeld even goed warm als koud zijn. De lichttemperatuur drukken we uit in Kelvin: een laag aantal Kelvin staat gelijk aan warm, geel licht, terwijl een hoog aantal Kelvin koud, wit licht produceert.
Vind je leds doorgaans te fel? Ook dat is een probleem van het verleden. Veel ledlampen / armaturen zijn dimbaar. Elke led an sich is dimbaar, de elektronica van het eindproduct bepaald of er ook te dimmen is. Het dimmen kan met verschillende protocollen, denk aan 0-10 Volt dimming, dali, of het eigen Lumosa protocol. Daarmee regel je zelf de sterkte van de lichtstraal.
Wat is ledverlichting voor sport?
Simpel gezegd: de oplossing. Duurzaam, kwalitatief, makkelijk af te stellen… en garandeert een fijne sportervaring en veilige wedstrijdomgeving.
Lumosa gaat steeds op zoek naar de ideale module voor jouw sportclub. Samen kijken we wat jouw sportveld, -zaal of stadion nodig heeft en wat de mogelijkheden zijn om aan die vraag te beantwoorden.